Moraalfilosoof Etienne Vermeersch:
‘Euthanasie bij kinderen mag’
GENT Als radio, pers of televisie voor een interview, debat of een
ethische discussie nood hebben aan een gerespecteerd gesprekspartner dan weet
men Etienne Vermeersch wel te vinden. De filosoof heeft over alles een eigen,
dikwijls controversiële mening. Volgende maand 80 jaar jong en nog steeds met
beide voeten volop in deze wereld.
We zijn benieuwd om kennis te maken met zoveel
wijsheid en worden ten huize Vermeersch eigenaardig verwelkomd: “Zijn jullie
goed verzekerd? ’t Is hier betreden op eigen risico. Pas op dat je geen benen breekt’.
Het lijkt wel alsof we zijn terecht gekomen in een TV aflevering van Extreme Verzamelwoede. Honderden,
duizenden boeken, dossiers, papier, documenten, tijdschriften liggen overal metershoog
gestapeld. Er is bijna geen doorkomen aan. “Dit zal wel het
wanordelijkste kantoor van het westelijk halfrond zijn”, merkt hij op. De chaos
van een gestructureerd denker.
“Mijn vader was smid, nadien machinist bij de ijzeren weg. Ik zou in z’n voetsporen treden.
Werken bij de spoorwegen, als instructeur of ingenieur. Ik had een exuberante belangstelling voor wetenschappen, vooral
natuurkunde, wiskunde en fysica. Dat is altijd zo gebleven. Als kind las ik 4
boeken per week. Geen onnozele verhaaltjes maar zware kost, hoe moeilijker hoe
liever”. We zijn nieuwsgierig naar het IQ van Vermeersch. Hij weet het niet,
heeft het nooit laten berekenen. “Omdat mijn ouders aanspraak konden maken op
een toelage van het ‘Fonds voor meerbegaafden’ moest ik testen afleggen. Nooit
de uitslag geweten maar ’t zal niet slecht zijn geweest want pa en ma kregen
het geld. Mijn belangstelling was universeel. Leren hoe de dingen in mekaar
zitten, dat boeide me. Een kapotte radio repareren, experimenteren met
waterstof, een systeem bedenken om treinen automatisch te doen stoppen bij het
passeren van een rood licht, ik kon er niet genoeg van krijgen”.
‘Mijn
kap over de haag gesmeten’
Het leven neemt soms eigenaardige
en onvoorziene wendingen. Etienne kwam in een geloofscrisis terecht. Hij trad
in het klooster en koos voor de strengste orde: de Jezuïeten. “De intrede had
niet het gewenste resultaat, ik kreeg geen antwoord op mijn vragen. Ik werd in
het klooster ongelukkig en ongelovig. Koran of christendom of sektes, ik weet
er alles over. Soms is het moeilijk om van je geloof los te komen, de
emotionele band is dikwijls erg intens. In de bijbel wordt slavernij
goedgekeurd, volgens de Koran mag een man 4 echtgenotes en veel slavinnen
hebben. Kom zeg, geen enkele God zou dat goedkeuren. God is niet goed wijs, er
bestaat geen God”. Etienne liet de kerk achter zich en werd atheïst. “Wie
nadenkt over het geloof en godsdiensten bestudeerd krijgt een afkeer. Ik heb
mijn kap over de haag gesmeten (lacht). Verstandige mensen die godsdienstig
blijven, ik begrijp het niet”.
Vermeersch geniet rustig en vrij
gelijkmatig van het leven. Niet extreem of uitbundig gelukkig maar blij omdat
hij gespaard bleef van grote tegenslagen. “Ik heb geleefd om te doen wat ik
graag doe. Ik kan fouten toegeven al heb ik meestal gelijk. Oud worden is niet
vervelend, ik voel me geen bejaarde. Het geheugen verminderd maar er is Google.
Ik heb geen angst om dood te gaan, ben voorstander van euthanasie. Ook bij
kinderen! Er zijn hierover al veel stommiteiten vertelt en geschreven. Men moet
niet rond de pot draaien. Niemand, maar
dan ook niemand wordt onder druk gezet om euthanasie te vragen. Men spreekt over kinderen maar meestal gaat het om
jongeren. Die moeten toch niet nodeloos en uitzichtloos afzien. Men moet lijden
niet verheerlijken. De beslissing om euthanasie ook mogelijk te maken voor
wilsbekwame minderjarigen kwam er niet holderdebolder, het was een
goede en weldoordachte beslissing. België heeft de beste euthanasieregeling ter
wereld”.
‘Ik
heb altijd graag vrouwen gezien’
Na jaren van gebed en onthouding
in het jezuïetenklooster kwam Vermeersch terug in de gewone wereld. Aanvankelijk
verliep die overgang stroef. “Op het vlak van mijn studies waren er geen
problemen. Ik studeerde klassieke filologie en doctoreerde later in filosofie.
Vrouwen, dat lag moeilijker, het was wennen. Jaren had ik geen fysiek contact en
ineens begon alles in mij te leven. Ik las in het Kinsey-rapport dat 92 % van
de jongens masturbeerde. Ik ben abnormaal dacht ik en heb dus maar snel
bijgeleerd. De jaren ‘60 waren in Gent
de tijd van de seksuele avant-garde. Men experimenteerde met lesbisch vrijen of
ging in een commune leven. Zelf had ik enkele relaties voor ik mijn vrouw
leerde kennen. Op een dag werd ik passioneel verliefd. Ik kon aan niks anders
denken. Dat nooit meer dacht ik nadien. De gedachte om mezelf niet onder
controle te hebben vind ik ondraaglijk, maakt me onrustig”. Etienne kent geen
jaloezie. Geven en nemen, elkaar de nodige vrijheid geven, gezamenlijke
interesses en intelligentie zijn belangrijk. Erotiek hoeft niet noodzakelijk
seksueel gebonden te zijn. “Een open huwelijk is nooit iets voor mij geweest. Ik
ben wel eens naar de hoeren geweest maar mijn vrouw wist dat al lang. Daar kwam
ook geen relatie aan te pas, ik moest gewoon weten wat dat was, een prostitué.
Ik heb altijd graag vrouwen gezien, altijd een goede relatie gehad met
vrouwelijk schoon. Nu nog trouwens. Alhoewel, pretentieuze vrouwen geven me een
negatief gevoel. Ik ben sentimenteel romantisch maar laat het niet blijken”.
Heeft een mens van 80 jaar nog
ambities. “Natuurlijk. Ik schrijf een nieuw boek. Of het ooit gepubliceerd zal
worden weet ik niet. Ik heb gedroomd dat ik dit jaar zal sterven. Ik geloof het
niet maar een mens weet het nooit. ‘k Zal toch voor alle zekerheid best wat
vlugger schrijven”. Wees gerust Etienne, dromen zijn bedrog.
Voorstander van
klare taal
De
meningen van professor Vermeersch, Vlaams filosoof, ethicus, scepticus, opiniemaker en
emeritus-hoogleraar aan de Gentse Universiteit, blijven vlijmscherp. Hij zit
niet om quotes verlegen, lacht wijselijk en toont met zijn
helderheid verdwaalde geesten de weg. “Alles wat echt overdreven is, heeft geen
betekenis. Ik ben voorstander van klare taal. Sommigen gebruiken moeilijke
woorden om hun eigen onkunde te verbergen of geleerd te doen. Bij mij zijn die
aan het verkeerde adres”.
Vermeersch
gelooft niet in oplichtende Mariabeeldjes, seances waarbij tafels naar omhoog
gaan, waarzeggers, toekomstvoorspellers en wichelroedes. “Allemaal onzin van
dikwijls goedgelovige, brave mensen. Paranormale gaven en kabouters hebben een
hele eigenaardige eigenschap: zodra je ernaar kijkt, verdwijnen ze direct”. Vermeersch
heeft geen dagboek. “Daarvoor heb ik niet genoeg discipline”.
Frans Van Damme
Dit interview verscheen in De Streekkrant, editie Gent & rand - week 15/2014
Geen opmerkingen:
Een reactie posten